ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ

1. Συμπεριφορά – Δικαιώματα – Υποχρεώσεις

Α. Η Διεύθυνση του σχολείου

• Είναι υπεύθυνη μαζί με τους εκπαιδευτικούς, για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των μαθητών καθώς και την καθαριότητα και αισθητική των χώρων του σχολείου.
• Συμβάλλει στη δημιουργία κλίματος δημοκρατικής συμπεριφοράς των διδασκόντων/ουσών και των μαθητών.
• Συμβάλλει στη δημιουργία θετικού κλίματος και συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων.
• Λαμβάνει μέριμνα για την εξασφάλιση των παιδαγωγικών μέσων και εργαλείων που χρειάζονται στην διδακτικο-μαθησιακή διαδικασια, την καλή χρήση τους στη σχολική τάξη, τη λειτουργικότητα και την αντικατάστασή τους, σε περίπτωση φθοράς.
• Ενημερώνει τον Σύλλογο των Διδασκόντων/ουσών για την εκπαιδευτική νομοθεσία, τις εγκυκλίους και τις αποφάσεις που αφορούν τη λειτουργία του Σχολείου και την εφαρμογή των προγραμμάτων εκπαίδευσης.
• Ενημερώνει εγκαίρως για τις αλλαγές που γίνονται στο ωρολόγιο πρόγραμμα, εφόσον αυτό είναι δυνατόν.

Β. Οι Καθηγητές/τριες

1. Αντιμετωπίζονταιμεευγένεια,κατανόηση,δημοκρατικότητακαισεβασμόπροςτην προσωπικότητα τους από τη Διεύθυνση του σχολείου, τους μαθητές/μαθήτριες και τους γονείς και κηδεμόνες και όμοια πράττουν και οι ίδιοι.

2. Δίνουν προτεραιότητα στην ασφάλεια και στην υγεία των μαθητών εντός του σχολείου, καθώς και κατά τις σχολικές εκδηλώσεις και εκδρομές.

3. Συμπεριφέρονται σε όλους τους μαθητές και μαθήτριες τους αμερόληπτα, ισότιμα και δίκαια, χωρίς διακρίσεις.

Γ. Οι μαθητές/τριες:
1. Έχουν δικαίωμα να αντιμετωπίζονται με ευγένεια, κατανόηση, δημοκρατικότητα και σεβασμό προς την προσωπικότητα τους από το προσωπικό του σχολείου.
2. Η συμπεριφορά των μαθητών πρέπει να διέπεται από δημοκρατικό ήθος, σεβασμό στο εκπαιδευτικό, διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό, στους συμμαθητές τους, στη σχολική περιουσία, καθώς και στην δική τους προσωπικότητα.
3. Λύνουν τις διαφορές τους ήπια, με συνεννόηση και διάλογο, χωρίς να καταφεύγουν σε χρήση βίας. Η χειροδικία, η αυτοδικία και η άσκηση σωματικής ή ψυχολογικής βίας από άτομα ή ομάδες αποτελούν σοβαρότατα παραπτώματα που ελέγχονται πειθαρχικά.
4. Οι μεγαλύτεροι/ες μαθητές/τριες γίνονται μέντορες για τους νεοεισερχόμενους στο σχολείο.
5. Σέβονται την προσωπικότητα των συμμαθητών τους και το δικαίωμα στη διαφορετικότητα.
6. Σε περιπτώσεις που μαθητές/τριες γίνονται αποδέκτες ή παρατηρητές βίαιης λεκτικής, ψυχολογικής ή και σωματικής συμπεριφοράς, είτε παρεμβαίνουν άμεσα αν κρίνουν ότι αυτό είναι εφικτό είτε ενημερώνουν άμεσα τον υπεύθυνο εκπαιδευτικό τμήματος ή τον Σύμβουλο Σχολικής ή τον Διευθυντή/Υποδιευθυντή ή άλλον εκπαιδευτικό.
7. Είναι προσεκτικοί στο μάθημα και δεν ενοχλούν τους συμμαθητές τους και τον/την καθηγητή/τριά τους.
8. Δεν καθυστερούν κατά την πρωινή τους προσέλευση στο σχολείο, καθώς και κατά την είσοδό τους στην τάξη, μετά τα διαλείμματα.

9. Δέχονται με ευγένεια τις υποδείξεις των καθηγητών/τριών για θέματα οργάνωσης και ροής του μαθήματος και συμπεριφοράς στην τάξη ή στον σχολικό χώρο.

10. Δεν επιτρέπεται η κατανάλωση τροφών και υγρών πλην νερού στην αίθουσα διδασκαλίας κατά τη διάρκεια του μαθήματος, για λόγους υγιεινής καθώς και διατήρησης του μαθησιακού κλίματος.
11.Στην περίπτωση ωριαίας απομάκρυνσης από την αίθουσα διδασκαλίας ο μαθητής/τρια οφείλει να παρουσιαστεί αμέσως στα γραφεία της Διεύθυνσης.
12. Διατηρούν όλους τους χώρους του σχολείου καθαρούς.
13.Δεν αποχωρούν από το σχολείο σε ώρες λειτουργίας του χωρίς άδεια της Διεύθυνσης.
14.Γενικότερα, στους χώρους του σχολείου δεν επιτρέπονται:
α. Παιχνίδια και συμπεριφορές που μπορεί να κάνουν κακό στην ασφάλεια των μαθητών (των ίδιων και των άλλων).
β. Τα τυχερά παιχνίδια, στην οποιαδήποτε μορφή τους. Ως «τυχερά παιχνίδια» ορίζονται εκείνα «των οποίων το αποτέλεσμα εξαρτάται τουλάχιστον εν μέρει από την τύχη». Στην απαγόρευση δεν περιλαμβάνονται τα «τεχνικά-ψυχαγωγικά παιγνίδια», των οποίων το αποτέλεσμα εξαρτάται αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο από την τεχνική ή πνευματική ικανότητα του παίκτη (Νόμος 4002, άρθρα 25, παρ. β και 32, παρ. α’ (ΦΕΚ Α 180 (22.8.2011)).

Δ. Γονείς και κηδεμόνες:

2. Άλλα θέματα

Κινητό τηλέφωνο

• Δεν επιτρέπεται από όλους τους παράγοντες της σχολικής κοινότητας η χρήση κινητού τηλεφώνου και συσκευών καταγραφής εικόνας και ήχου εν ώρα μαθήματος.
• Δεν επιτρέπεται η χρήση κινητού τηλεφώνου και συσκευών καταγραφής εικόνας και ήχου από μαθητές/τριες στο σχολικό χώρο.
• Οι μαθητές/τριες, όταν υπάρχει ανάγκη, μπορούν να επικοινωνούν με τους γονείς τους, μέσω των τηλεφώνων του Σχολείου, αφού ζητήσουν σχετική άδεια.
• Η δημοσίευση υλικού καταγραφής εικόνας και ήχου αποτελεί σοβαρότατο παράπτωμα.

Κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ και χρήση άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών

3. Καθήκοντα απουσιολόγων/επιμελητών

Απουσιολόγοι

Έχουν την ευθύνη της συμπλήρωσης του απουσιολογίου στην αρχή της κάθε ώρας, σε συνεργασία με τον διδάσκοντα ή τη διδάσκουσα, και της παράδοσής του στον διδάσκοντα ή τη διδάσκουσα της τελευταίας ώρας κάθε μεσημέρι.

Επιμελητές

• Αναφέρουν ζημιές, φθορές ή απώλειες που συμβαίνουν στο τμήμα.
• Παραμένουν στην αίθουσα διδασκαλίας στα διαλείμματα και φροντίζουν για τη γρήγορη έξοδο όλων των υπολοίπων από την αίθουσα.
• Ανοίγουν τα παράθυρα για να αερίζονται οι αίθουσες.

Ειδοποιούν τον καθηγητή της εφημερίας για να κλειδώσει την αίθουσα, κατά την μετακίνηση των μαθητών για μάθημα εκτός της αίθουσάς τους, ή κατά την αποχώρηση μετά τη λήξη των μαθημάτων.

4. Απουσίες Μαθητών/Μαθητριών-Παιδαγωγικά μέτρα

Για τις απουσίες των μαθητών/μαθητριών καθώς και για τα προβλεπόμενα παιδαγωγικά μέτρα, ισχύουν οι διατάξεις της Υπουργικής απόφασης της 23.1.2018 (ΦΕΚ 120/23-1-2018), στην οποία ορίζονται τα ακόλουθα:

Άρθρο 28. Χαρακτηρισμός φοίτησης, συνέπειες

1. Επαρκής χαρακτηρίζεται η φοίτηση μαθητών/τριών εφόσον το σύνολο των απουσιών του/της δεν υπερβαίνει τις εκατόν δεκατέσσερις (114).

2. Ανεπαρκής χαρακτηρίζεται η φοίτηση μαθητή/τριας που σημείωσε πάνω από εκατόν δεκατέσσερις (114) απουσίες. Οι μαθητές/τριες των οποίων η φοίτηση χαρακτηρίζεται ανεπαρκής είναι υποχρεωμένοι/ες να επαναλάβουν τη φοίτηση τους στην ίδια τάξη.

Άρθρο 29. Ενημέρωση γονέων – Υποχρεώσεις γονέων μαθητών/τριών που απουσιάζουν.

1. Για την τακτική παρακολούθηση της φοίτησης των μαθητών/τριών ευθύνονται εξ ολοκλήρου οι κηδεμόνες τους. Ο κηδεμόνας κάθε μαθητή/τριας που απουσίασε από το σχολείο οφείλει να γνωστοποιεί στο σχολείο τους λόγους της απουσίας άμεσα με έναν από τους τρόπους επικοινωνίας που έχει δηλώσει στο σχολείο κατά την εγγραφή του/της μαθητή/τριας σε αυτό. Η γνωστοποίηση του λόγου των απουσιών συνοδεύεται από τα απαραίτητα δικαιολογητικά μόνο στην περίπτωση που προβλέπεται ο μη υπολογισμός τους κατά την έκδοση των αποτελεσμάτων φοίτησης, σύμφωνα με το άρθρο 24.

2. Ο/Η υπεύθυνος/η καθηγητής/τρια κάθε τμήματος οφείλει να ενημερώνει τους κηδεμόνες για την απουσία των μαθητών/τριών και να πληροφορείται τους λόγους της απουσίας τους με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως με τηλεφώνημα, με μήνυμα σταλμένο από λογαριασμό του σχολείου στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο – εφόσον οι γονείς/κηδεμόνες έχουν υποβάλει στο σχολείο σχετική υπεύθυνη δήλωση στην οποία αναφέρουν την ηλεκτρονική τους διεύθυνση – ή στο κινητό τηλέφωνο των γονέων/κηδεμόνων (SMS), ή με επιστολή. Εάν η επικοινωνία με τους γονείς/κηδεμόνες δεν είναι εφικτή ή εάν οι γονείς/κηδεμόνες αρνηθούν την επικοινωνία ή εάν για οποιονδήποτε άλλο λόγο είναι απαραίτητο, συγκαλείται το Συμβούλιο του Τμήματος για να εξετάσει την αναγκαιότητα χρήσης ενεργειών παιδαγωγικού χαρακτήρα, όπως, ενδεικτικά, η προσφυγή σε υποστηρικτικές εκπαιδευτικές δομές ή κοινωνικές υπηρεσίες.

3. Σε περίπτωση που μαθητής/τρια έχει απουσιάσει τρεις συνεχόμενες ημέρες ή πραγματοποιήσει τριάντα (30) συνολικά απουσίες, ο/η εκπαιδευτικός που είναι υπεύθυνος/η του τμήματος επικοινωνεί άμεσα με τους γονείς/κηδεμόνες του/της μαθητή/τριας (με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, SMS ή με επιστολή), πληροφορείται τον λόγο των απουσιών και ενημερώνει τον/τη Διευθυντή/ντρια του σχολείου. Μετά την πρώτη ενημέρωση των γονέων/κηδεμόνων, σύμφωνα με τα παραπάνω, ο/η εκπαιδευτικός τους ενημερώνει τις πρώτες πέντε (5) εργάσιμες ημέρες κάθε μήνα, εφόσον υπάρχει μεταβολή στον συνολικό αριθμό απουσιών.

Άρθρο 31. Παιδαγωγικά μέτρα και ενέργειες παιδαγωγικού χαρακτήρα

1. Ο Σύλλογος Διδασκόντων/ουσών έχει την παιδαγωγική ευθύνη να προβαίνει σε ενέργειες και να εφαρμόζει πρακτικές για τη δημιουργία στο σχολείο του κλίματος που απαιτείται για την υλοποίηση των στόχων της εκπαίδευσης και για τη διαπαιδαγώγηση των μαθητών έτσι, ώστε να σέβονται τους διαφορετικούς ρόλους και να αναγνωρίζουν την ανάγκη τήρησης των κανόνων. Για τον σκοπό αυτό πρέπει να χρησιμοποιεί όλους τους διαθέσιμους τρόπους (π.χ. συμβουλευτικές συναντήσεις με τις υποστηρικτικές εκπαιδευτικές δομές, διαδικασία διαμεσολάβησης) για την αντιμετώπιση κάθε παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς.
Στις περιπτώσεις των μαθητών/τριών που δε βελτιώνουν τη συμπεριφορά τους ο Σύλλογος Διδασκόντων/ουσών προβαίνει στη λήψη μέτρων, τα οποία είναι: α) προφορική παρατήρηση, β) επίπληξη, γ) αποβολή από τα μαθήματα μίας (1) ημέρας, δ) αποβολή από τα μαθήματα δύο (2) ημερών, ε) αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος.
3. Τα παιδαγωγικά αυτά μέτρα αξιοποιούνται ως εξής:
α) Κάθε διδάσκων/ουσα καθηγητής/τρια μπορεί να αξιοποιήσει τα παιδαγωγικά μέτρα α και β.
β) Ο/Η Διευθυντής/ντρια του σχολείου μπορεί να αξιοποιήσει τα παιδαγωγικά μέτρα α, β και γ.
γ) Ο Σύλλογος Διδασκόντων/ουσών μπορεί να αξιοποιήσει τα παιδαγωγικά μέτρα α, β, γ, δ και ε.
δ) Την αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος μπορεί να την επιβάλει μόνο ο Σύλλογος Διδασκόντων/ουσών με απόφαση στην οποία πρέπει να αιτιολογείται ειδικά ο λόγος για τον οποίο κρίνεται ότι δεν είναι δυνατή η επανόρθωση της παρέκκλισης εντός του ίδιου σχολικού περιβάλλοντος και με τη σύμφωνη γνώμη ειδικού των υποστηρικτικών εκπαιδευτικών δομών. Στη συνεδρίαση έχουν δικαίωμα να παρίστανται ο κηδεμόνας του/της μαθητή/τριας, καθώς και το προεδρείο της Μαθητικής Κοινότητας του τμήματος του/της και το προεδρείο του Μαθητικού Συμβουλίου του σχολείου, οι οποίοι αποχωρούν την ώρα της ψηφοφορίας. Το παιδαγωγικό μέτρο της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος ισχύει για το σχολικό έτος εντός του οποίου ελήφθη, από δε το επόμενο σχολικό έτος ο/η μαθητής/τρια έχει δικαίωμα να επανέλθει στο σχολείο με τη διαδικασία της μετεγγραφής.
3. Οι μαθητές/τριες που αποβάλλονται παραμένουν τις ημέρες της αποβολής στο σχολείο, οι ώρες απουσίας τους από την τάξη καταχωρίζονται και απασχολούνται με ευθύνη του/της Διευθυντή/ντριας του σχολείου. Η μορφή της απασχόλησης εντός του σχολείου καθορίζεται από το όργανο που αποφάσισε το συγκεκριμένο παιδαγωγικό μέτρο.
4. Εάν μαθητής/τρια παρακωλύει τη διεξαγωγή μαθήματος, είναι δυνατόν να του/της επιβληθεί προφορική παρατήρηση και να απομακρυνθεί από την αίθουσα διδασκαλίας, οπότε απασχολείται με την ευθύνη του/της Διευθυντή/ντριας του σχολείου, λαμβάνοντας απουσία. Σε περίπτωση επαναλαμβανόμενων ωριαίων απομακρύνσεων και πάντως μετά από τρεις απομακρύνσεις από τον/την ίδιο/α διδάσκοντα/ουσα ή πέντε συνολικά, το Συμβούλιο του Τμήματος εξετάζει τους ενδεδειγμένους χειρισμούς.

Πέραν των προβλεπομένων από το νομοθετικό πλαίσιο, το σχολείο θα εφαρμόζει εναλλακτικά παιδαγωγικά μέτρα, που θα ωφελούν όλη τη μαθητική κοινότητα. Παράλληλα, προκειμένου να αποφεύγονται πράξεις όπως η υπερβολική ακαταστασία στις αίθουσες διδασκαλίας μετά το πέρας των μαθημάτων, θα αναλαμβάνουν οι μαθητές και οι μαθήτριες του τμήματος την καθαριότητα και την τακτοποίηση της αίθουσάς τους.

Παράλληλα, θα λειτουργήσει και ο θεσμός των Διαμεσολαβητών Μαθητών σε περιπτώσεις προβληματικής συμπεριφοράς ή συγκρούσεων μεταξύ συμμαθητών/τριών τους, οι οποίοι θα ορίζονται σε κάθε μαθητική κοινότητα από τα παιδιά του τμήματός τους.

5. Πολιτική αντιμετώπισης παραπόνων

Παράπονα μπορούν να διατυπωθούν προφορικώς ή γραπτώς από μαθητές ή γονείς στη διεύθυνση του σχολείου ή στα μέλη του διδακτικού προσωπικού του σχολείου. Διερεύνηση παραπόνων
Το πρόσωπο το οποίο διερευνά τα παράπονα (Διευθυντής/τρια ή Υποδιευθυντής/τρια ) θα πρέπει να:

•Συναντηθεί με εκείνους που έχουν διατυπώσει το παράπονο ή να επικοινωνήσει μαζί τους
• Διαπιστώσει το είδος, τη φύση και την τεκμηρίωση του παραπόνου.
• Συνομιλήσει με τους λοιπούς εμπλεκόμενους στο θέμα.

• Ελέγξει άλλα τεκμήρια που τυχόν υπάρχουν πέρα από τις μαρτυρίες.
• Εξακριβώσει, με αμερόληπτο τρόπο, τι ακριβώς έχει συμβεί.
• Μεριμνά να τηρείται αρχείο παραπόνων.
• Μεριμνά ώστε η αλληλογραφία, οι καταγγελίες και τα αρχεία που σχετίζονται με τα επιμέρους παράπονα θα πρέπει να παραμείνουν μυστικά και να είναι προσβάσιμα μόνο στην περίπτωση που ζητηθούν από οποιοδήποτε αρμόδιο πρόσωπο.

Αντιμετώπιση παραπόνων

Εφόσον η διεύθυνση του σχολείου βεβαιωθεί ότι τα παράπονα είναι βάσιμα, μπορούν να εφαρμοστούν ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:

• παροχή διευκρινίσεων
• την παραδοχή ότι η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει αντικείμενο καλύτερου χειρισμού
• την παρουσίαση των μέτρων που έχουν ληφθεί με σκοπό την εξασφάλιση ότι δεν θα ξανασυμβεί παρόμοιο περιστατικό.

6. Πολιτική προστασίας παιδιού

Στο πλαίσιο της προσπάθειας του σχολείου μας να εφαρμόσει Πολιτική Προστασίας των μαθητών/μαθητριών από οποιαδήποτε μορφή παρενόχλησης, κακοποίησης ή εκφοβισμού είτε στον χώρο του σχολείου είτε αλλού, ακολουθούνται τα εξής βήματα:

1. Οι εκπαιδευτικοί προσέχουν για σημάδια ή συμπτώματα που μπορεί να προέρχονται από εκφοβισμό, φυσική, συναισθηματική ή σεξουαλική κακοποίηση, παραμέληση ή εξάρτηση και ενδέχεται να συμπεριλαμβάνουν μελανιές, καψίματα, μικρές πληγές, δαγκώματα, αμυχές, συστηματική υπνηλία, εκρήξεις θυμού, απότομη πτώση της επίδοσης, αύξηση απουσιών, μόνιμη κόπωση, υπερβολικά ατίθαση ή αντικοινωνική συμπεριφορά, τάσεις απομόνωσης, έλλειψη κινήτρων, μόνιμη πείνα, ακατάλληλη για τις καιρικές συνθήκες ενδυμασία κ.α.

2. Το περιστατικό αναφέρεται στη Διεύθυνση, ή σε Σύμβουλο Σχολικής Ζωής ή στον υπεύθυνο καθηγητή.
3. Κάθε περίπτωση αντιμετωπίζεται υποστηρικτικά, με ιδιαίτερη προσοχή, ευαισθησία, διακριτικότητα και εχεμύθεια.

4. Οι υπεύθυνοι της εφαρμογής Πολιτικής Προστασίας Παιδιού του σχολείου αρχικά επικοινωνούν με τους γονείς ή κηδεμόνες του παιδιού
5. Αξιοποιείται ο θεσμός του Συμβούλου Σχολικής Ζωής
6. Εφόσον κρίνεται σημαντική η παραπομπή της αντιμετώπισής της σε ειδικές υπηρεσίες, ενημερώνονται σχετικά οι γονείς. Ενδεχομένως, να ζητηθεί υποστήριξη από αρμόδιους φορείς όπως το ΚΕΔΑΣΥ ή οι υποστηρικτικές δομές του Δήμου.

7. Πολιτική Υγείας και Ασφάλειας

Υγεία
1.1 Για την υγεία των παιδιών και του προσωπικού του σχολείου και όπως ορίζεται από τον νόμο, απαγορεύεται το κάπνισμα εντός των σχολικών κτηρίων.

Ασφάλεια

Το σχολείο οφείλει και είναι σε θέση να προστατέψει τα παιδιά από κινδύνους:
• Απαγορεύεται η είσοδος στο σχολείο σε άτομα εκτός του προσωπικού του σχολείου χωρίς την άδεια του διευθυντή του σχολείου.
• Οι κεντρικές πόρτες του σχολικού κτηρίου παραμένουν κλειστές οι του

σχολείου καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του σχολείου.
• Στην περίπτωση μετακίνησης των μαθητών και των μαθητριών ενός τμήματος από την αίθουσά τους προς άλλο χώρο του σχολείου, αυτή θα πρέπει να κλειδώνεται.

• Καθημερινά πριν την έναρξη των μαθημάτων και κατά τις ώρες των διαλειμμάτων εφημερεύουν μέλη του διδακτικού προσωπικού σε όλους τους χώρους του σχολείου, εσωτερικούς και αυλή. Οι εφημερεύοντες εκπαιδευτικοί έχουν την ευθύνη της παρακολούθησης των παιδιών και της άμεσης παρέμβασης και αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών. Εννοείται ότι δεν θα υπάρχει καμία ανοχή στο κάπνισμα στους χώρους του σχολείου.

• Κάθε μέλος του εκπαιδευτικού προσωπικού θα πρέπει να ακούει με προσοχή, να βοηθάει και να ενθαρρύνει τους/τις μαθητές/μαθήτριες που του αναφέρουν κάποιο πρόβλημα και να προωθεί την επίλυσή του.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ (BULLYING)

To bullying (εκφοβισμός) η διάπραξη σκόπιμων, επαναλαμβανόμενων, βλαβερών ενεργειών τις οποίες κάνει ένα παιδί ή ομάδα παιδιών ενάντια σε ένα άλλο παιδί ή ομάδα παιδιών.
Ο Εκφοβισμός μπορεί να είναι:

• Σωματικός. Αποτελεί την πιο άμεση μορφή εκδήλωσης του φαινομένου. Αφορά την άσκηση φυσικής βίας, χτυπήματα, τσιμπήματα, δαγκωνιές, σπρωξίματα, τρικλοποδιές, γρονθοκοπήματα, την καταστροφή ή την κλοπή προσωπικής περιουσίας. Τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια αποτελούν αποδέκτες σωματικής βίας. Αυτή η μορφή εκφοβισμού συνδέεται άμεσα με τη μυϊκή δύναμη ή τη σωματική διάπλαση του «εκφοβιστή». Για τον λόγο αυτό, συχνά εκδηλώνεται από μεγαλύτερης ηλικίας μαθητές σε μαθητές μικρότερων τάξεων, με σπρωξίματα στους διαδρόμους και τις σκάλες του σχολείου, εγκλεισμούς σε τουαλέτες και αποθηκευτικούς χώρους ή με την άσκηση πίεσης, προκειμένου τα θύματα να κάνουν κάτι παρά τη θέλησή τους. • Λεκτικός Πρόκειται για άμεση μορφή εκφοβισμού, ο οποίος περιλαμβάνει τη χρήση υβριστικών ή περιπαικτικών εκφράσεων, παρατσουκλιών, πειραγμάτων, απειλών, εκβιασμών, αγενών σχολίων και ειρωνείας ή και άλλου είδους κοροϊδευτικών και σαρκαστικών εκφράσεων που απευθύνονται σκόπιμα από κάποιο άτομο ή ομάδα ατόμων σε κάποιο άλλο, προκειμένου να το πληγώσουν.

• Συναισθηματικός: Πρόκειται κυρίως για έμμεση μορφή εκφοβισμού. Περιλαμβάνει απειλές, εκβιασμούς, διάδοση κακοηθών και ψευδών φημών, υβριστικές ή περιπαικτικές εκφράσεις για τη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την ταυτότητα αναπηρίας, τη σεξουαλική ταυτότητα του θύματος, επιδιωκόμενη απομάκρυνση των φίλων, απομόνωση ή και άσκηση πίεσης από τους συμμαθητές.

• Ψυχολογικός: Πρόκειται για έμμεση μορφή εκφοβισμού, όπου τα θύματα βιώνουν εσκεμμένα σε μεγάλη συχνότητα αποκλεισμό από κοινωνικές ή/και ομαδικές δραστηριότητες, κοινωνική απομόνωση ή αποκλεισμό από το παιχνίδι στα διαλείμματα. Όπως και στον συναισθηματικό εκβιασμό, και εδώ τα θύματα μπορεί να είναι αποδέκτες δυσφήμησης και κακοπροαίρετων κουτσομπολιών ή επεισοδίων με στόχο τη γελοιοποίησή τους.
• Κοινωνικός: Ο κοινωνικός εκφοβισμός αφορά στον σκόπιμο αποκλεισμό των μαθητών από κοινωνικές δραστηριότητες ή στην άσκηση επιρροής στην ομάδα των συνομηλίκων, ώστε να αισθανθούν αντιπάθεια για το θύμα, προκειμένου να υποδαυλίζεται συστηματικά η αυτοεκτίμηση του θύματος και μπορεί να είναι άμεσος ή έμμεσος. Άμεσα εκδηλώνεται με τον συστηματικό αποκλεισμό, απομόνωση και αδιαφορία απέναντι στο θύμα. Έμμεσα εκδηλώνεται με «σιωπηλό» αποκλεισμό, ο οποίος γίνεται αντιληπτός από το θύμα μόνο όταν επιχειρήσει να συμμετέχει στη συγκεκριμένη ομάδα.

ΣΤ. Σεξουαλικός: Πρόκειται για μια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης, η οποία αφορά σε αγόρια και κορίτσια και εκδηλώνεται με υβριστικά σχόλια ή πειράγματα σεξουαλικού περιεχομένου, ανήθικες χειρονομίες, ανεπιθύμητα αγγίγματα ή δημοσιοποίηση περιπαιχτικών σεξουαλικών σκίτσων μέχρι και σοβαρών σεξουαλικών επιθέσεων.

Ζ. Ρατσιστικός: Πρόκειται για την εκδήλωση λεκτικής, συναισθηματικής ή και σωματικής βίας που στόχο έχει να προσβάλει το θύμα λόγω της καταγωγής του, της κοινωνικής τάξης του, της οικονομικής κατάστασης της οικογένειάς του και, γενικά, της διαφορετικότητάς του από το σύνολο της πλειοψηφίας.

Η. Εκφοβισμός με εκβιασμό. Συνήθως, αναφέρεται στην κλοπή ή καταστροφή υλικών αντικειμένων του θύματος, όπως στην εκούσια απόσπαση χρημάτων ή προσωπικών αντικειμένων και συνοδεύεται από απειλές ή και τον εξαναγκασμό σε ανεπιθύμητες, αντικοινωνικές πράξεις.

Θ. Ηλεκτρονικό εκφοβισμό (cyber bullying). Πρόκειται για την επαναλαμβανόμενη και εκ προθέσεως βλάβη που προκαλείται διαμέσου της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών και εμφανίζεται συχνότερα σε ιστότοπους όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός εφήβων.

Επίσης, μπορεί να εκδηλωθεί και μεταξύ ενηλίκων στον χώρο εργασίας, δηλαδή στην περίπτωση σχολείου από καθηγητές προς άλλους καθηγητές ή από Διευθυντές προς καθηγητές και το αντίστροφο.

Συμπτώματα

Ένα παιδί μπορεί να δείξει κάποια από τα παρακάτω ανησυχητικά συμπτώματα που απαιτούν διερεύνηση:

• είναι απρόθυμο να πάει σχολείο
• αρχίζει να κάνει «κοπάνες»
• αγχώνεται, δείχνει έλλειψη αυτοπεποίθησης
• αρχίζει να τραυλίζει
• απειλεί ότι θα αυτοκτονήσει ή το σκάει από το σπίτι
• κλαίει στον ύπνο του ή έχει εφιάλτες

• αισθάνεται άρρωστο το πρωί
• αρχίζει να μην κάνει πολλή δουλειά για το σχολείο
• έρχεται στο σπίτι με σκισμένα βιβλία ή ρούχα
• τα πράγματά του είναι κατεστραμμένα ή «χαμένα»
• ζητάει χρήματα ή αρχίζει να κλέβει χρήματα
• συνεχώς «χάνει» πράγματα ή φαγητό
• έχει ανεξήγητες μελανιές ή χτυπήματα
• έρχεται στο σπίτι πεινασμένο (τα χρήματα ή το φαγητό του έχει κλαπεί)
• γίνεται επιθετικό
• κακοποιεί άλλα παιδιά
• σταματάει το φαγητό
• φοβάται να πει τι συμβαίνει
• δίνει απίθανες δικαιολογίες για τα παραπάνω
• φοβάται να χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο ή το κινητό του τηλέφωνο.

Διαδικασία αντιμετώπισης

1. Θα πρέπει να αναφέρεται κάθε περιστατικό εκφοβισμού σε μέλος του διδακτικού προσωπικού, σε Σύμβουλο Σχολικής Ζωής ή στη Διεύθυνση του σχολείου από τους μαθητές που θα τον αντιληφθούν.
2. Θα πρέπει να αναφέρονται από τους γονείς τυχόν υποψίες για περιστατικά κακοποίησης των παιδιών τους, όταν αυτά διστάζουν να τα καταγγείλουν.
3. Σε περίπτωση που τα παιδιά φοβούνται να καταγγείλουν παρόμοια περιστατικά στους καθηγητές ή στον Διευθυντή, μπορούν να το κάνουν στα πενταμελή συμβούλια της τάξης τους ή στο Δεκαπενταμελές Μαθητικό Συμβούλιο του σχολείου.
4. Σε κάθε περίπτωση τα περιστατικά θα καταγράφονται
5. Ο εκφοβισμός ή η απειλή εκφοβισμού πρέπει να ερευνηθεί και θα πρέπει να σταματήσει αμέσως.
6. Σε τέτοιες περιπτώσεις οι γονείς θα πρέπει να ενημερωθούν και να τους ζητηθεί να έρθουν στο σχολείο για να συζητήσουν το πρόβλημα.
7. Αν είναι αναγκαίο, θα ζητηθεί η συμβουλή της αστυνομίας.
8. Τα παιδιά που έχουν υποστεί εκφοβισμό ή κακοποίηση θα υποστηριχθούν άμεσα τόσο παιδαγωγικά όσο και ψυχολογικά, ώστε να επανακτήσουν την αυτοπεποίθησή τους.
9. Θα γίνει προσπάθεια να βοηθηθούν και όσοι κάνουν πράξεις εκφοβισμού, ώστε να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους.
10. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υπάρξει συνεχής παρακολούθηση της συμπεριφοράς των εμπλεκομένων μερών.

Συνέπειες
1. Όσοι άσκησαν εκφοβισμό πρέπει να ζητήσουν ειλικρινή συγγνώμη και να επιδείξουν σε βάθος χρόνου την μεταμέλειά τους. Αυτό δεν αναιρεί την πιθανότητα να ληφθούν σοβαρά εκπαιδευτικά μέτρα για την συμπεριφορά τους.

2. Η μη επίδειξη μεταμέλειας και η συνέχιση του εκφοβισμού θα οδηγήσει στην απομάκρυνση του/της «εκφοβιστή/τριας» από το σχολείο.
3. Μετά την επίλυση του περιστατικού θα υπάρχει έλεγχος ώστε να διαπιστωθεί η μεταμέλεια ή να αποτραπεί η επανάληψή του.

Πρόληψη
Στα πλαίσια του σχολικού προγράμματος εντάσσεται η ενημέρωση για την πρόληψη περιστατικών εκφοβισμού ή κακοποίησης. Συζητήσεις οργανώνονται στα τμήματα μετά από πρωτοβουλία της διεύθυνσης η/και του υπευθύνου καθηγητή. Ενδεχομένως να υλοποιηθεί ομιλία ή και κάποιο βιωματικό εργαστήριο από αρμόδιο υποστηρικτικό φορέα.
Τέλος, τα περιστατικά εκφοβισμού ή/και κακοποίησης μεταξύ ενηλίκων μέσα στο σχολείο αντιμετωπίζονται με αντίστοιχη σοβαρότητα, πάντα με πνεύμα καλής διάθεσης και προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης του καλού κλίματος συνεργασίας. Βέβαια, σε σοβαρές περιπτώσεις αναλαμβάνει η Διεύθυνση εκπαίδευσης να επιλύσει το ζήτημα με βάση την κείμενη νομοθεσία.