Γράφει η Ε. Τσίκιζα υποδιευθύντρια του σχολείου
Tony Judt “Τα δεινά που μαστίζουν τη χώρα”
μετ. Κώστα Κουρεμένου
Εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2012
ISBN 978-960-221-540-1 σελ. 234
Όχι μόνο μια χώρα, αλλά κάθε χώρα, τουλάχιστον του δυτικού κόσμου? Ο συγγραφέας το 2010, χρονιά έκδοσης αυτού του βιβλίου, έχασε τη μάχη με τον θάνατο αφήνοντας πίσω του εξαιρετικό έργο (για τη γνωριμία μου μαζί του ευγνωμονώ τον αγαπητό συνάδελφο Παύλο Τζαμαλή).
Στο κύκνειο άσμα του ο Τζαντ παρουσιάζει με σαφή ? και για μη ειδικούς – τρόπο τα οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χώρες στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης δύσης σε (νευρική) κρίση, κάθε μια ή σε ομάδες με τα δικά τους ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Στην Εισαγωγή του με υπότιτλο «Οδηγός για τους σαστισμένους», ξεκινά με τη διαπίστωση: «Κάτι δεν πάει καθόλου καλά με τον τρόπο που ζούμε σήμερα» και στα επόμενα κεφάλαια προσεγγίζει ερμηνευτικά τη διαπίστωση αυτή και καταθέτει σκέψεις για την ανατροπή της.
Θα υποκύψω στον πειρασμό να παραθέσω κάποια αποσπάσματα, τα οποία θεωρώ ότι απεικονίζουν απόλυτα ένα από τα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας: την αμοιβαία έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ πολίτη και κράτους, αλλά και την αμοιβαία καχυποψία των πολιτών προς τους συμπολίτες τους, γεγονός που οδηγεί στην προσπάθεια του ενός μέρους να «κλέψει» ή να ξεγελάσει το άλλο.
«Για κάθε συλλογικό εγχείρημα απαιτείται εμπιστοσύνη. Από τα παιχνίδια που παίζουν τα παιδιά μέχρι τους σύνθετους κοινωνικούς θεσμούς, οι άνθρωποι δεν μπορούν να δουλέψουν μαζί,αν δεν αναστείλουν την καχυποψία τους ο ένας απέναντι στον άλλον. Η μια βαστά το σκοινάκι, η άλλη πηδάει. Ο ένας κρατάει τη σκάλα, ο άλλος ανεβαίνει.
(?) »Στη φορολογία εκφράζεται αποκαλυπτικά αυτή η αλήθεια. Όταν πληρώνουμε φόρους, κάνουμε του κόσμου τις υποθέσεις για τους συμπολίτες μας. Κατ? αρχήν, υποθέτουμε ότι θα πληρώσουν κι αυτοί τους φόρους τους, αλλιώς θα νιώθαμε ότι επιβαρυνόμαστε άνισα και κάποια στιγμή θα σταματούσαμε και τη δική μας συνεισφορά. Δεύτερον, εμπιστευόμαστε όσους έχουμε τοποθετήσει πρόσκαιρα σε θέσεις εξουσίας, ότι θα συλλέξουν και θα ξοδέψουν τα χρήματα υπεύθυνα. Αλλιώς, όταν κάποια στιγμή ανακαλύψουμε ότι τα υπεξαίρεσαν ή τα σκόρπισαν, θα έχουμε χάσει πολλά λεφτά.
»Τρίτον, το μεγαλύτερο κομμάτι των φόρων προορίζεται είτε για την εξόφληση παρελθόντων χρεών είτε για την επένδυση σε μελλοντικές δαπάνες. Κατά συνέπεια, υπάρχει μια σιωπηρή σχέση εμπιστοσύνης και αμοιβαιότητας ανάμεσα στους παλιούς φορολογούμενους και στους ωφελημένους του σήμερα, ανάμεσα στους φορολογούμενους του σήμερα και στους παλιούς και μελλοντικούς λήπτες (?) Είμαστε λοιπόν καταδικασμένοι να εμπιστευόμαστε ανθρώπους που δεν τους γνωρίζουμε σήμερα, αλλά και ανθρώπους που δεν θα μπορούσαμε να τους γνωρίζουμε, καθώς και άλλους που δεν θα τους γνωρίσουμε ποτέ, με τους οποίους έχουμε μια σύνθετη σχέση αμοιβαίου συμφέροντος.»
Προφανώς, δεν αναφέρεται στη δική μας χώρα ?
Share with
