Γκάαρτεν Γιόστειν
Ο Κόσμος της Σοφίας
Μετ.: Μαρία Αγγελίδου
Σελ.: 611
ISBN 960-236-469-6
Εκδόσεις Λιβάνη
ΓΡΑΦΕΙ: Η ΙΛΙΑ ΜΑΥΡΟΓΕΩΡΓΗ.
Κεντρικό πρόσωπο στο μυθιστόρημα «Ο κόσμος της Σοφίας» του Jostein Gaarder είναι η δεκαπεντάχρονη Σοφία. Η Σοφία, μια ιδιαίτερη έξυπνη και επιμελής μαθήτρια, έχει χάσει το ενδιαφέρον της για τη ζωή. Όλα της φαίνονται συνηθισμένα, βαρετά και η μαγεία έχει χαθεί από τη ζωή της. Όμως ξαφνικά εμφανίζεται ένας πολύ μυστηριώδης άντρας, ο οποίος της στέλνει κάποιες επιστολές. Οι επιστολές αυτές δεν είναι απλά γράμματα, καθημερινές επιστολές, αλλά εμπεριέχουν θεμελιώδη ερωτήματα τόσο για την ίδια της τη ζωή όσο και τη ζωή γενικότερα. Μέσω αυτών των ερωτημάτων, αρχίζει σιγά σιγά να μυείται στα μυστήρια της σκέψης. Αρχίζει να αγαπάει τη φιλοσοφία και να συνειδητοποιεί πως πρόκειται για την αρχή, την αφετηρία της αναζήτησης της αλήθειας από τον άνθρωπο για τον κόσμο και τον εαυτό του. Ο άντρας αυτός στην αρχή δεν αποκαλύπτει τον εαυτό του, το πρόσωπο του ούτε καν το όνομά του. Με τον τρόπο αυτό κάνει τη Σοφία ακόμη πιο περίεργη. Της κινεί το ενδιαφέρον και της δημιουργεί μια εσωτερική αναστάτωση, καθώς επιθυμεί να ασχοληθεί πιο ενεργά με τη φιλοσοφία αλλά και να διδαχτεί μέσω των επιστολών. Ο πόθος της να γίνει μαθήτριά του δεν μπορεί να υπερνικηθεί από το φόβο της γι? αυτόν τον άγνωστο. Ποτέ ξανά δεν είχε ευθυμήσει τόσο πολύ που ήταν μαθήτρια. Μέσω της μοναδικής, ξεχωριστής διδασκαλίας του, η Σοφία συνειδητοποιεί πως οι θεωρίες σημαντικών φιλοσόφων, η κοινή πλεύση τους ή ακόμα και οι διαφωνίες τους αφορούν πράγματα που είχε ήδη αναρωτηθεί στην καθημερινότητά της και την απασχολούσαν. Καταλαβαίνει ότι είναι λάθος που θεωρούσε τόσα πράγματα δεδομένα, που τελικά έχασε τη μαγεία αυτού του κόσμου, αυτής της ζωής!
Ο άνθρωπος αυτός, σταδιακά τη βοηθάει να χτίσει μια δική της κοσμοθεωρία με αυτόν τον διαδραστικό τρόπο μάθησης. Ξεκινάει τη διδασκαλία του από το μηδέν, από την ικανότητα να απορούμε. Συνεχίζει με τους μύθους, τη φαντασία, τις ανθρωπόμορφες θεότητες και καταλήγει στη φιλοσοφία, την οποία περιδιαβαίνει με την παρουσίαση της κοσμοθεωρίας των πιο σημαντικών φιλοσόφων στην ιστορική της διαδρομή (φυσικοί φιλόσοφοι, ελεάτες, ορθολογιστές, Ηράκλειτος, Εμπεδοκλής, Αναξαγόρας, Δημόκριτος, Σωκράτης, Πλάτωνας, Αριστοτέλης). Έπειτα περνάει στον Μεσαίωνα (σκοτεινή εποχή), στην Αναγέννηση (φωτεινή εποχή, αφού ανατέλλει μια εντελώς καινούργια στάση των ανθρώπων απέναντι στην επιστήμη) και καταλήγει στην εποχή μας (Ντεκάρτ, Σπινόζα, Λοκ, Χιουμ, Μπέρκλεϋ, Διαφωτισμός, Καντ, Ρομαντισμός, Χέγκελ, Μαρξ, Δαρβίνος, Φρόιντ).
Μέσω αυτής της περιπέτειας, του ταξιδιού της στον κόσμο της φιλοσοφίας, καταφέρνει να αντιληφτεί την απεραντοσύνη αυτού του κόσμου. Τα συναισθήματα της Σοφίας γίνονται ακόμα πιο έντονα, όταν ανακαλύπτει ότι ο δάσκαλός της είναι συνδετικός κρίκος ανάμεσα σε εκείνη και μια άλλη κοπέλα, την Χίλντε. Έτσι η Σοφία αποφασίζει να διαλευκάνει το μυστήριο και να μάθει τι είναι αυτό που συνδέει την ίδια και την Χίλντε. Ένα ακόμα πρόσωπο εμφανίζεται στην ιστορία, το οποίο φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο στην πλοκή της. Το πρόσωπο αυτό θέλει να κινεί τα νήματα, να διαμορφώνει την ροή της ιστορίας και τελικώς αποδεικνύεται ότι δεν είναι άλλο από τον πατέρα της Χίλντε.
Με αυτή την αποστολή, το πνεύμα, τη γνώση και την περιπέτεια, η Σοφία κατορθώνει να φτάσει τελικά στην αλήθεια. Μια αλήθεια τόσο μαγική, τόσο παραμυθένια όπως και η χρυσόσκονη των αστεριών από την οποία είναι φτιαγμένοι οι άνθρωποι, τα ζώα, οι πλανήτες και ο κόσμος !
Το βιβλίο του Jostein Gaarder είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος να διδαχτεί κάποιος την ιστορία της φιλοσοφίας, γιατί σου κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον ως το τέλος χωρίς να σε κουράζει με υπερβολικές φιλοσοφικές αναλύσεις και αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο το πώς η φιλοσοφία μπορεί να γίνει η αρχιτεκτονική της ζωής μας, να μας βοηθήσει δηλαδή να θέσουμε τους βασικούς μας στόχους και να σχεδιάσουμε τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε για την εκπλήρωσή τους. Παρά τον όγκο του διαβάζεται με μιαν ανάσα. Το προτείνω ανεπιφύλαχτα!
Share with