ΓΡΑΦΕΙ: Η ΝΕΦΕΛΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ.
Όταν πρόκειται για τους Pink Floyd (1965-1994), οι συστάσεις είναι περιττές. Συγκρότημα με «τεράστια» (τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά) δισκογραφία, καταφέρνει να εκφράζει και να συγκινεί τους νέους κάθε εποχής, με τη διαχρονική του προβληματική για τον άνθρωπο και τη ζωή και με την ανεξίτηλη αξία της μουσικής του. Το κοινωνικοπολιτικό κλίμα κάθε εποχής, οι εσωτερικές αλληλεπιδράσεις των μελών του αλλά και οι προσωπικοί τους προβληματισμοί, αποτυπώνονται στη μακρόχρονη πορεία των Pink Floyd, καθιστώντας τους ένα συγκρότημα με πολλά «πρόσωπα», που καλύπτουν όλο το φάσμα των ανθρώπινων συναισθημάτων και αναζητήσεων.
Γεννήθηκαν από τη γνωριμία των φοιτητών αρχιτεκτονικής Roger Waters, Rick Wright και Nick Mason στο Λονδίνο στα μέσα της δεκαετίας του ?60. Στην παρέα δεν άργησε να προστεθεί άλλος ένας νεαρός, παιδικός φίλος του Roger Waters από το Cambridge που μετακόμισε στο Λονδίνο λόγω μιας υποτροφίας για τη Σχολή Καλών Τεχνών. Η άφιξη του Syd Barrett σήμανε τη μετονομασία του συγκροτήματος σε «Pink Floyd» (αμάλγαμα των ονομάτων των μουσικών της μπλουζ Pink Anderson και Floyd Council ) και την οριστικοποίηση των μελών της μπάντας. Συγκεκριμένα , το line-up των Pink Floyd έγινε :
Syd Barrett :φωνητικά και κιθάρα
Roger Waters: μπάσο και δεύτερες
Rick Wright: πλήκτρα
Nick Mason: ντραμς
Οι ζωντανές εμφανίσεις του συγκροτήματος στο, αργότερα διάσημο, UFO Club που το 1967 μόλις είχε πρωτοανοίξει στην έκρηξη του ?Swingin? London?, χαρακτηρίζονταν από πειραματικούς αυτοσχεδιασμούς, εντυπωσιακά οπτικά και ηχητικά εφέ (καθυστέρησης και αντήχησης), με τον Syd Barrett -που ξεχώριζε ως ο βασικός συνθέτης και η πλέον καλλιτεχνική φυσιογνωμία της μπάντας- να χρησιμοποιεί συχνά, αντί για πένα, έναν μεταλλικό αναπτήρα Zippo πάνω στις χορδές στις κιθάρας του.
The piper at the gates of dawn (1967)
Το πρώτο άλμπουμ των Pink Floyd θεωρείται σταθμός στην ιστορία της ψυχεδελικής ροκ (μαζί με το Sgt. Pepper?s Lonely Hearts Club Band, που ηχογραφούνταν ταυτοχρόνως, στο ίδιο στούντιο από τους Beatles). Ο δίσκος, με συνθέσεις εμπνευσμένες από το διάστημα ( Astronomy Domine, Interstellar Overdrive ), τα παιδικά παραμύθια και τον κόσμο του J. R. R. Tolkien ( Matilda Mother, The Gnome), καθώς και τη φιλοσοφία των αρχαίων Κινέζων (Chapter 24) , είναι έντονα ατμοσφαιρικός, με διάχυτη την αίσθηση της νοσταλγίας για τη χαμένη παιδικότητα και μουσική που αποτυπώνει τον πειραματισμό του Barrett με ψυχοδηλωτικές ουσίες.
Ο πειραματισμός, όμως, αυτός γρήγορα μετατράπηκε σε κατάχρηση. Η αλλόκοτη, ενίοτε και βίαιη, συμπεριφορά του Barrett ώθησε το συγκρότημα να του κλείσει μια συνεδρία με ψυχίατρο (με τον περίφημο πρωτεργάτη της αντιψυχιατρικής R.D. Laing για την ακρίβεια, από την οποία ο Syd κατάφερε να «αποδράσει»). Τελικά ο Barrett, ανίκανος να εμφανιστεί ζωντανά και ολοένα απομακρυνόμενος από τους Floyd, αντικαταστάθηκε από τον David Gilmour.
O Dave Gilmour
Το συγκρότημα, και ιδιαίτερα ο Waters, υποστηρίζουν μέχρι και σήμερα ότι ο Barrett ήταν σχιζοφρενής, αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι ιατρικά εξακριβωμένο. Όπως και να έχει, πάντως, ο Barrett (1946-2006) έχει μείνει αθάνατος στη συνείδηση του κόσμου ως «η τρελή ιδιοφυΐα» των Pink Floyd που έθεσε τα θεμέλια για τη μετέπειτα πορεία τους.
A saucerful of secrets (1968)
Ο τελευταίος δίσκος με τη συμμετοχή του Barrett περιέχει μόνο ένα τραγούδι που αποδίδεται σε αυτόν (Jugband blues) αν και ο απόηχος της επιρροής του είναι παραπάνω από εμφανής τόσο στιχουργικά όσο και μουσικά στις νέες συνθέσεις του συγκροτήματος.
Atom heart mother (1970)
To Atom heart mother δεν υπήρξε ιδιαίτερα επιτυχημένο. Aξιoσημείωτο, όμως, είναι ότι ο μεγάλος Stanley Kubrick ζήτησε από το συγκρότημα τα πνευματικά δικαιώματα του ομώνυμου κομματιού του άλμπουμ, για να το χρησιμοποιήσει σε μια από τις ταινίες του. Το συγκρότημα αρνήθηκε, επειδή ο Kubrick δε φάνηκε να ξέρει πώς ακριβώς θέλει να το αξιοποιήσει.
Εν τέλει, ίσως να είναι καλύτερα έτσι: είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ένα Κουρδιστό Πορτοκάλι με το Atom heart mother στη θέση της «Ενάτης»?
Meddle (1971)
Το Meddle θεωρείται το άλμπουμ που σηματοδοτεί τη μετάβαση του συγκροτήματος από τον ήχο που είχε διαμορφώσει ο Barrett στο νέο του στιλ με κυρίαρχο το progressive στοιχείο, όπως φαίνεται χαρακτηριστικά στο εικοσάλεπτο Echoes:
Χαρακτηριστική είναι η εκτέλεση του Echoes στο αρχαίο ρωμαϊκό αμφιθέατρο της Πομπηίας το 1972, που αποτυπώθηκε στο ντοκιμαντέρ «Pink Floyd: Live at Pompeii».
The dark side of the moon(1973)
Το Dark side of the moon θεωρείται όχι μόνο το καλύτερο άλμπουμ του συγκροτήματος από τους περισσότερους οπαδούς του, αλλά και ένας από τους καλύτερους δίσκους της ροκ μουσικής διαχρονικά. Μουσικά, σηματοδοτεί μια νέα εποχή για τους Floyd: οι εκτενείς ψυχεδελικές συνθέσεις απουσιάζουν, ενώ γίνεται εκτεταμένη χρήση πληθώρας ηχητικών εφέ και συνθεσάιζερ, που κάνει τον ροκ ήχο του συγκροτήματος πιο ηλεκτρονικό.
Στιχουργικά, ο δίσκος παρουσιάζει σαφώς ορισμένη θεματολογία, με προβληματισμούς για τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Η προσκόλληση σε ασημαντότητες και η σπατάλη του χρόνου (time), τα αισθήματα αλλοτρίωσης και απομόνωσης (breathe), η απληστία και ο καταναλωτισμός (money- που σαν από ειρωνεία υπήρξε το εμπορικότερο κομμάτι του άλμπουμ), οι ανθρώπινες συγκρούσεις (us and them) και η τρέλα (brain damage) είναι μερικά μόνο από τα θέματα που θίγει αυτός ο ωριμότερος και κοινωνικά ευαισθητοποιημένος δίσκος του συγκροτήματος.
Το εξώφυλλο του άλμπουμ, μια ακτίνα φωτός που αναλύεται διερχόμενη μέσα από ένα πρίσμα σε μαύρο φόντο, είναι από τις πιο αναγνωρίσιμες στη ροκ μουσική και εκφράζει την επιθυμία του κιμπορντίστα Rick Wright για κάτι «απλό και υποβλητικό».
Wish you were here (1975)
Το ένατο άλμπουμ του συγκροτήματος αγγίζει κατά την άποψή μου όσο κανένα άλλο στην ιστορία της progressive (και όχι μόνο) ροκ την τελειότητα.
Το Wish you were here είναι αφιερωμένο στον ιδρυτή του συγκροτήματος, Syd Barrett- το «τρελό διαμάντι», όπως τον αναφέρουν οι μακροσκελείς, σχεδόν εξ ολοκλήρου ορχηστρικές, συνθέσεις ?Shine on you crazy diamond pts. 1 & 2? που σηματοδοτούν την αρχή και το τέλος του δίσκου. Ο δίσκος εκφράζει τα συναισθήματα του νέου αρχηγού του συγκροτήματος Roger Waters για τον Barrett (wish you were here) και κατακρίνει την εκμετάλλευση των μουσικών από τη μουσική βιομηχανία (welcome to the machine, have a cigar), μέσω αψεγάδιαστων μουσικά συνθέσεων.
Το άλμπουμ, που είναι το αγαπημένο των Dave Gilmour και Rick Wright, θεωρείται από πολλούς κριτικούς και φαν το magnum opus των Pink Floyd, ενώ χαρακτηριστικό είναι το εξώφυλλό του με αναφορά στη μουσική βιομηχανία, καθώς και το αυτοκόλλητο του άλμπουμ με τη χειραψία των μηχανών:
Animals (1977)
Το Animals, αν και κατακεραυνώθηκε από τους κριτικούς ,όταν πρωτοκυκλοφόρησε ,ως ανάξιος συνεχιστής των Dark Side και Wish you were here, σήμερα θεωρείται από τους πιο ποιοτικούς δίσκους τους συγκροτήματος.
Με τίτλο και περιεχόμενο εμπνευσμένα από τον Όργουελ, το άλμπουμ έχει αμιγώς κοινωνικοπολιτική θεματολογία ( με μοναδική ίσως εξαίρεση το Pigs on the wing ) , διακρίνοντας την κοινωνία σε γουρούνια, σκύλους και πρόβατα ,σε εκείνους ,δηλαδή, που κατέχουν την εξουσία, εκείνους που ιδρώνουν και χρησιμοποιούν κάθε μέσο για να την αποκτήσουν και στο χειραγωγούμενο πλήθος.
Αναφορά αξίζει να γίνει στο εννιάμετρο μπαλόνι σε σχήμα γουρουνιού που συντρόφευε από εκεί και πέρα το συγκρότημα στις ζωντανές του εμφανίσεις.
The Wall (1979)
Πρόκειται για το πιο φιλόδοξο εγχείρημα των Floyd, που την εποχή εκείνη είχαν μεταβληθεί σε όχημα των προσωπικών ιδεών και εμπνεύσεων του Waters . Το διπλό άλμπουμ The Wall , πραγματεύεται την ανθρώπινη αποξένωση και απομόνωση σε ένα από τα πιο επιτυχημένα concept albums όλων των εποχών (concept album = άλμπουμ με τραγούδια κοινής θεματολογίας που συνολικά συνδέονται με κάποιο αφηγηματικό νήμα) .
Αφορμή της ιδέας του δίσκου ήταν η απομάκρυνση που είχε αρχίσει να νιώθει ο Waters από το κοινό στη διάρκεια της περιοδείας «In the flesh» και που είχε ως αποκορύφωμα ,στη διάρκεια κάποιας εμφάνισης, να φτύσει κάποιους θορυβώδεις θαυμαστές του.
Στο Wall, o Waters, τοποθετώντας τον εαυτό του μες στην ιστορία μέσω του χαρακτήρα Pink(που αντλεί στοιχεία τόσο από τον ίδιο όσο και τον Barrett), διερευνά τα αίτια που τον οδήγησαν να κτίσει αυτόν τον «τοίχο» γύρω από τον ίδιο:οι βομβαρδισμοί από τη γερμανική αεροπορία, ο θάνατος του πατέρα του στον Β?ΠΠ , η αυταρχικότητα των δασκάλων του, η υπερπροστατευτική του μητέρα και τελικώς η διάλυση του γάμου του, αποτελούν τα «τούβλα» στον τοίχο του Waters, και κατά συνέπεια του Pink.
(σκηνές από την ταινία του 1982 «Pink Floyd- The wall? βασισμένη στο άλμπουμ με πρωταγωνιστή τον μουσικό Bob Geldof)
Ακολούθησαν :
το αντιπολεμικό αλλά χαμηλής ποιότητας Τhe Final Cut (1983), που μπορεί να αποκαλεστεί και προσωπικό project του Roger Waters (να σημειωθεί ότι o Waters είχε ήδη απολύσει τον κιμπορντίστα Rick Wright από τα χρόνια του Wall), το Momentary Lapse of Reason (1987), με τον Wright να έχει επιστρέψει και τον Waters να έχει αποχωρήσει για να ακολουθήσει σόλο καριέρα και το Division Bell (1994).
Το Division Bell που ηχογραφήθηκε, μεταξύ άλλων, στο πλωτό στούντιο «Astoria» του Dave Gilmour, ήταν αρκετά επιτυχημένο (παρά τον πικρόχολο χαρακτηρισμό του ως «ολοκληρωτικά, σκουπίδια» από τον Waters), κερδίζοντας Grammy για το κομμάτι Marooned .
Το πλωτό σπίτι- στούντιο του Gilmour
Οι Pink Floyd διαλύθηκαν το 1994. Οι τέσσερις μουσικοί επανενώθηκαν για μοναδική φορά στη συναυλία Live 8 το 2005 στο Λονδίνο. O Barrett πέθανε το 2006 και ο Wright το 2008. Ο Waters και ο Gilmour δεν ξαναμίλησαν ποτέ?
Εν κατακλείδι, συμμερίζομαι κι εγώ την άποψη εκείνων που πιστεύουν πως οι Pink Floyd είναι το πρώτο συγκρότημα από τον χώρο της κλασικής ροκ που διεκδικεί με αξιώσεις μια θέση (στο τέλος του αιώνα; στην αρχή του επόμενου;) στο πάνθεον της κλασικής μουσικής.
Πηγές:
http://www.pinkfloyd.com/home.php [Πρόσβαση: 26/03/2017]
Simon & Schuster, Andy Greene, ?Pink Floyd Bio?, Rolling Stone, URL.:
http://www.rollingstone.com/music/artists/pink-floyd/biography, [Πρόσβαση: 26/03/2017]
__, ?Pink Floyd?, Wikipedia, URL: https://en.wikipedia.org/wiki/Pink_Floyd [Πρόσβαση: 26/03/2017]
__, ?Concept album?, Wikipedia, URL: https://en.wikipedia.org/wiki/Concept_album [Πρόσβαση: 26/03/2017]
Προτεινόμενη βιβλιογραφία:
Nick Mason, Inside Out: A Personal History of Pink Floyd, Chronicle Books , 2005.
https://www.amazon.com/Inside-Out-Personal-History-Floyd/dp/0811848248
Mike Watkinson & Pete Anderson , Crazy Diamond: The Dawn Of Pink Floyd, Omnibus Press, 2009. https://www.amazon.com/dp/B00316UN84
Barry Miles, Pink Floyd The Early Years, Omnibus Press, 2006
https://www.amazon.com/Pink-Floyd-Early-30-Nov-2006-Paperback/dp/B013PRCXXG
Christopher Headington, Iστορία της δυτικής μουσικής: από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας , Τόμος δεύτερος: Από τον Γερμανικό Ρομαντισμό και εφεξής, μετάφραση του Μάρκου Δραγούμη, εκδόσεις Gutenberg , Αθήνα 1998, κυρίως οι σελ. 225-226.
Υποβολή απάντησης